Seria SimCity rozpoczĂŞÂła i niemal w peÂłni zg³êbiÂła gatunek gier o budowaniu miast, po czym znikÂła z pola widzenia (znajdujÂąc sobie miejsce chociaÂżby na konsolach przenoÂśnych). PojawiÂła siĂŞ wyraÂźna luka dla dobrej i rozbudowanej produkcji tego typu i swojÂą szansĂŞ wyczuÂło studio Monte Cristo. Przygoda z Cities XL zakoĂączyÂła siĂŞ spektakularnÂą klapÂą, a deweloper splajtowaÂł. Nowo powstaÂła marka zostaÂła przejĂŞta przez firmĂŞ Focus Home, ktĂłra postanowiÂła jÂą rozwin¹Ì. W ten sposĂłb doszÂło do wydania Cities XL 2011, czyli w teorii bardziej dopracowanej i poszerzonej edycji. Na papierze brzmi to Âświetnie, bo szczerze mĂłwiÂąc – pierwowzĂłr miaÂł sporo niedociÂągniĂŞĂŚ. Niestety wiĂŞkszoœÌ z nich powraca jak bumerang.

Cities XL 2011 to w dalszym ciÂągu rozbudowany symulator miasta, w ktĂłrym zadaniem gracza jest zaplanowanie ukÂładu dzielnic mieszkalnych i stref biznesowych oraz zadbanie o ich prawidÂłowy rozwĂłj. Wprowadzeniem do skomplikowanych zasad rozgrywki jest kilkuczĂŞÂściowy samouczek oparty na komicznie ÂżaÂłosnej opowiastce o niekompetentnym burmistrzu i jego pracowitym asystencie. SposĂłb podania informacji, czyli plansze z tekstem, paskudne portrety obu panĂłw oraz kiepsko napisane dialogi, budzi litoœÌ i odpowiada za pierwsze zÂłe wraÂżenie. Mimo siermiĂŞÂżnoÂści narracyjnej czĂŞÂści misji treningowych – sÂą one przydatne i warto przez nie przebrn¹Ì. G³ównie ze wzglĂŞdu na to, Âże aby graĂŚ w Cities XL, musimy poznaĂŚ wiele zakamarkĂłw niewygodnego interfejsu, ktĂłry – zamiast podawaĂŚ czytelne informacje – skutecznie je ukrywa.

W grze do naszej dyspozycji oddano calutkÂą planetĂŞ, na ktĂłrej moÂżemy tworzyĂŚ dziesiÂątki miast w wyznaczonych przez deweloperĂłw lokacjach i konfiguracjach. Zaskoczeniem dla niektĂłrych graczy moÂże byĂŚ to, Âże twĂłrcy nie pokusili siĂŞ o opracowanie Âżadnej kampanii czy nawet kilku scenariuszy. MĂłwiÂąc inaczej, Cities XL 2011 to „piaskownica” peÂłnÂą gĂŞbÂą i rozrywkĂŞ trzeba w grze znaleŸÌ na wÂłasnÂą rĂŞkĂŞ. Metropolie tworzymy w kilku typach Âśrodowisk, ktĂłre ró¿niÂą siĂŞ od siebie nie tylko wyglÂądem, ale i dostĂŞpem do surowcĂłw. W zaleÂżnoÂści od tego roÂśnie lub maleje poziom trudnoÂści danej rozgrywki. JeÂśli znudzi nas jedno miasto, moÂżemy wrĂłciĂŚ do poziomu globalnego i poÂłoÂżyĂŚ fundamenty pod kolejne. Sytuacja w pozostaÂłych placĂłwkach zostaje wtedy zamroÂżona – nie rozwijajÂą siĂŞ one pod naszÂą nieobecnoœÌ.

Jak na sandbox przystaÂło, miasto kreujemy od podstaw i mamy wpÂływ na wiele elementĂłw. Za pomocÂą kilku narzĂŞdzi wyznaczamy strefy dla budynkĂłw mieszkalnych, handlowych, rozrywkowych, edukacyjnych, sanitarnych, usÂługowych, gospodarczych, produkcyjnych, medycznych czy czysto dekoracyjnych. MnogoœÌ elementĂłw mogÂłaby przyprawiĂŚ o zawrĂłt gÂłowy, ale na szczĂŞÂście w grze jest opcja profilujÂąca dostĂŞp do budynkĂłw w zaleÂżnoÂści od poziomu zaludnienia mieÂściny (miÂłoÂśnicy pierwowzoru mogÂą wy³¹czyĂŚ jÂą w menu). W ten sposĂłb produkcja pokazuje, co powinniÂśmy zbudowaĂŚ w pierwszej kolejnoÂści, uÂłatwiajÂąc wykonanie trudnego zadania. Kwestie estetyczne i planistyczne pozostawiono w naszych rĂŞkach – moÂżna ÂśmiaÂło wprowadzaĂŚ w Âżycie wszelkie pomysÂły na najÂładniejsze lub najbrzydsze miasto w historii ludzkoÂści.

Motorem napĂŞdowym sÂą dwa czynniki: chĂŞĂŚ dalszej rozbudowy i odblokowywania w ten sposĂłb nowych elementĂłw (o ile gramy z opcjÂą ograniczajÂącÂą dostĂŞpne budynki) oraz koniecznoœÌ zaspokajania potrzeb osiedlajÂących siĂŞ mieszkaĂącĂłw. PoszczegĂłlne grupy – od klasy robotniczej aÂż po elity – majÂą swoje wymagania: zawodowe, edukacyjne, finansowe itd. Do tego dochodzÂą takie sprawy jak: stan Âśrodowiska czy poziom zakorkowania ulic. Nie moÂżna zapominaĂŚ o ¿¹daniach sfery gospodarczo-biznesowej, ktĂłra domaga siĂŞ prĂŞÂżnie dziaÂłajÂących kana³ów transportowych, dobrej infrastruktury hotelowej i innych tego typu elementĂłw. Kiedy spĂŞdzimy przy danym mieÂście kilkadziesiÂąt minut, gra zaczyna wciÂągaĂŚ. Zawsze jest coÂś do roboty, coÂś trzeba poprawiĂŚ i gdzieÂś interweniowaĂŚ, a bez dopÂływu gotĂłwki z podatkĂłw pĂłjdziemy z torbami.

Mimo mnogoœci opcji system Cities XL sprawia wra¿enie ma³o dynamicznego i nie do koùca sensownego. Pewne rozwi¹zania staraj¹ siê odpowiadaÌ prawdziwym zjawiskom, a inne zupe³nie rozmijaj¹ siê z realiami. W grze przeszkadza trochê to, ¿e wszystko jest sterylne i martwe. Chocia¿ mamy wskaŸniki smogu czy bezrobocia, to trudno doprowadziÌ do zaœmiecenia, a skrajnej biedy, obecnej przecie¿ w ka¿dej du¿ej metropolii, pró¿no tutaj szukaÌ. Co to jednak za zarzut? W koùcu to tylko gra! No w³aœnie, pod tym wzglêdem równie¿ czegoœ brakuje. Jedn¹ z pamiêtnych cech SimCity by³y prawdziwe lub fikcyjne klêski ¿ywio³owe, które pojawia³y siê samoistnie lub z woli sadystycznego gracza. W dziele Focus Home rozwijamy miasto, potem jeszcze bardziej je rozwijamy, a na koùcu rozwijamy je na maksa. Mówi¹c wprost: wkrada siê nuda.

Kolejny problem Cities XL 2011 polega na tym, ¿e z gry wyciêto to, co na papierze brzmia³o jak najwiêksza zaleta poprzedniczki, czyli tryb rozgrywki sieciowej. To mi³o, ¿e mamy ca³¹ planetê do dyspozycji, ale takie podejœcie szybko powszednieje, bo gdy opanujemy zasady, nastêpne miasta nie przynosz¹ ¿adnych wyzwaù (do zaliczenia s¹ pewne osi¹gniêcia, ale niestety ukryto je przed graczem). Wprawy w projektowaniu nabieramy ju¿ przy pierwszym porz¹dnie rozwiniêtym mieœcie. Po kilku godzinach pozostaje nam szlifowanie do perfekcji pomys³ów lub budowanie nowych, coraz bardziej wyszukanych metropolii. Nie ka¿dy bêdzie zadowolony z takiej formy rozgrywki, bo sandbox to dobra rzecz, o ile kryje w sobie mnóstwo atrakcji i smaczków. Inn¹ spraw¹ jest to, ¿e sporo funkcji Cities XL 2011 to po prostu odblokowane p³atne elementy poprzedniej gry, obarczonej abonamentem, który zreszt¹ by³ jej gwoŸdziem do trumny.

Pewnym ratunkiem dla nudy i pustki podczas gry w pojedynkĂŞ miaÂł byĂŚ system handlu, czyli jedna z „nowych” opcji (w Cities XL handlowaliÂśmy z innymi graczami). Teoretycznie pomysÂł mĂłgÂł sprawiĂŚ, Âże obsadzanie planety wieloma metropoliami zyskaÂłoby jakiÂś sens. Niestety ten dodatek jest fuszerkÂą, odwalonÂą, Âżeby zaliczyĂŚ kolejny punkt w zakÂładce „new features”. Towary wymieniamy z zaÂłoÂżonymi przez siebie miastami lub korporacjÂą funkcjonujÂącÂą poza rynkiem, ktĂłrego w grze nie ma. Z tego wzglĂŞdu system sprowadza siĂŞ do prostej funkcji udostĂŞpniania surowcĂłw niedostĂŞpnych na danej mapie. Trudno nazwaĂŚ to handlem, skoro partnerzy w interesach majÂą ceny „sztywne jak pal Azji” i tylko potwierdzajÂą przypuszczenie, Âże zaludniamy martwy glob. W tym aspekcie jest niezbyt ciekawie – a jak wypadajÂą inne nowoÂści w edycji 2011?

Zmiany wprowadzone przez twĂłrcĂłw z Focus Home rĂłwnieÂż sprawiajÂą wraÂżenie g³ównie kosmetycznych poprawek i retuszĂłw. Metro siĂŞ przydaje, ale moÂżna je zastÂąpiĂŚ. Dodatkowe dziesiÂątki budynkĂłw i kilka (zaledwie) stylĂłw (moÂżemy budowaĂŚ np. Âśredniowieczne koÂścioÂły i katedry!) teÂż sÂą ciekawe, chociaÂż nie wpÂływajÂą w znaczÂącym stopniu na rozgrywkĂŞ. Wydaje siĂŞ wiĂŞc, Âże gra cierpi na syndrom „coroczniakĂłw”. Nie da siĂŞ dodaĂŚ zbyt wiele w tak krĂłtkim okresie, wiĂŞc nowoÂści, ktĂłre oferuje Cities XL 2011, sÂą albo nietrafione, albo pasujÂą bardziej do formuÂły rozszerzenia/DLC niÂż peÂłnej gry (tym bardziej, Âże pierwsza czêœÌ doczekaÂła siĂŞ wielu amatorskich modĂłw). Przy tym wszystkim niedociÂągniĂŞcia „jedynki” zostaÂły powtĂłrzone.

W grze dalej zmagamy siĂŞ z nieprzemyÂślanym interfejsem, ktĂłry moÂże sprawdziÂłby siĂŞ kilka lat temu, ale dziÂś wyglÂąda archaicznie i utrudnia zabawĂŞ. Paneli dostarczajÂących informacji jest mnĂłstwo – i to wÂłaÂśnie jest problemem, bo przeklikanie wszystkich zabiera sporo czasu. G³ówna atrakcja produkcji, czyli rozwijanie miast, szybko zaczyna nudziĂŚ, gdyÂż brakuje w niej pierwiastka nieprzewidywalnoÂści, a sporo rzeczy denerwuje. Wprowadzenie „elementu zaskoczenia” nie jest Âłatwe bez kompromisĂłw, ale z drugiej strony Cities XL nie oferuje aÂż tak Âświetnego systemu ekonomicznego, aby istniaÂło ryzyko, Âże na tym ucierpi. Od strony technicznej produkcja takÂże nie zachwyca – grafika jest moÂże w porzÂądku, ale za to optymalizacja dosÂłownie fatalna (cztery rdzenie przy wysokich ustawieniach polegÂły!). Analizowanie ÂścieÂżki muzycznej gry byÂłoby kopaniem le¿¹cego – wiĂŞkszoœÌ kawaÂłkĂłw brzmi zaledwie jak marne podrĂłbki utworĂłw z Hard Trucka.

Czy zatem mimo niewielu zmian i niezbyt dobrego wykonania, kupuj¹c Cities XL 2011 nie poczujemy siê oszukani? S³ów krytyki pad³o w tej recenzji wiele i w pe³ni zas³u¿enie, ale dla kogoœ kto chce po prostu odpaliÌ grê i zbudowaÌ jedno miasto, mo¿e siê okazaÌ ca³kiem sympatyczna. Pamiêtajmy, ¿e na rynku nie ma obecnie zbyt du¿ej konkurencji (w kategorii miast wspó³czesnych). Nie zmienia to jednak faktu, ¿e gra jest œredniakiem i kosmetyczne poprawki niewiele zmieni³y w tej materii. Mo¿na mieÌ nadziejê, ¿e pomys³ rozwinie skrzyd³a dziêki aktywnoœci spo³ecznoœci moderów i fanów, bo w stanie surowym wypada tak sobie.